Waar was je vooral naar op zoek?
“Toen de redactie vroeg welke vraag ik beantwoord wilde zien, wist ik het meteen: wat bracht mijn vader naar Afrika en wat is er tijdens de oorlog met hem gebeurd? We wisten bijvoorbeeld dat hij had gevaren, maar niet wat hij had meegemaakt. Ik was al een paar keer gevraagd voor Verborgen verleden, maar ik had nooit tijd. Jammer, want geschiedenis heeft mijn hart. In 2016 raakte ik oververmoeid en stopte ik met theater. Toen kon ik ook meer tijd besteden aan mijn moeder, die begin vorig jaar overleed. Ik heb haar nog kunnen vertellen dat ik zou meedoen aan Verborgen verleden. ‘Kind’, zei ze, ‘we weten best al veel.’ Dat was waar. Verschillende familieleden hadden onderzoek gedaan, vooral naar familie van moeders kant. Maar ik wist veel te weinig van mijn vader. Mijn broers, zussen en ik hadden alleen stukjes herinneringen en ik wantrouwde die: waar ligt de grens tussen fantasie en werkelijkheid?”
Welke herinneringen waren dat?
“Ik kende een teruggetrokken man, bij wie je soms op eieren moest lopen. We hadden een vrolijke familie, hoor. Het was een warm nest, met veel ooms en tantes, neven en nichten. Er werd thuis veel gelachen, maar soms ging het helemaal mis. Dat zag je lang van tevoren aankomen. Hoe klein ik ook was, ik wist dat er bij hem iets ging broeien. Hij sloot zich nog meer af en dan volgde een explosie. Hij was geen vader die je op schoot trok, maar hij hield wel van ons. Hij was bijna vijftig toen ik, de jongste, werd geboren. Hij lag vaak langdurig in het ziekenhuis. Van hechten kwam in de eerste jaren van mijn leven weinig terecht. Toen ik in de twintig was, zei ik tegen hem dat we die eerste tijd natuurlijk niet konden inhalen, maar dat ik een prachtige jeugd heb gehad en veel van hem hield. Toen begon hij te huilen.”
En hoe is je beeld veranderd?
“Dankzij Verborgen verleden ontdekte ik dat mijn vader als een jonge, optimistische kunstschilder naar Algerije vertrok, in de hoop met zijn werk geld te verdienen. Want door de economische crisis was het hier erg slecht. Nu zou je zeggen: een economische vluchteling, een gelukszoeker. Maar hij kwam midden in een ontbrandende oorlog terecht. Hij hoopte naar Engeland te ontsnappen en monsterde aan op de ss Odysseus, een vrachtschip van de koopvaardij. Toen zat hij letterlijk tussen de explosieven. Ik heb zo’n beetje alles gelezen over de Tweede Wereldoorlog, maar van de koopvaardij wist ik niets. Ik ontdekte dat er onlangs een boek is verschenen, Geen veilige haven, dat gaat over de Odysseus en mijn vader wordt erin genoemd: ‘een vrolijke knaap’. Zijn huis in Algiers was gebombardeerd, hij raakte gewond aan zijn rug. Opeens begreep ik hoe getraumatiseerd hij moet zijn geweest. Thuis praatte hij er nauwelijks over. Hij kon zijn verhaal niet kwijt, want in de ogen van sommige thuisblijvers had hij ‘lekker op een bootje’ gezeten. Nu heb ik het gevoel dat ik hem heb leren kennen en weet ik dat ik op hem lijk. Ik had hem dit allemaal zo graag willen vertellen.”
Het hele interview leest u in de Avrobode van week 6. Deze editie ligt nu in de winkel. Bent u geen abonnee maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Tekst: Ella Weisbrod
